دو بهشت برای ترسندگان و پرهیزکاران 

۳۶۵ روز در صحبت قرآن، نوشته استاد حسین محی‌الدین الهی قمشه‌ای، کتاب چهارم از مجموعه کتاب‌های جوانان و فرهنگ جهانی است. این مجموعه با هدف شناساندن فرهنگ و ادبیات به جوانان اولین بار سال ۱۳۹۰ به همت نشر سخن تدوین و منتشر شده است.

 

کتاب «۳۶۵ روز در صحبت قرآن» ۳۶۵ قطعه کوتاه و بلند از قرآن برای آشنایی جوانان با تعلیمات فراگیر قرآن انتخاب شده و کوشش شده است که این گنجینه تصویری از ابعاد گوناگون کلام آسمانی برای مخاطب ترسیم کند.

 

این کتاب، تفسیر در معنی اصطلاحی کلمه مانند تفاسیری چون کشاف و مجمع البیان و امثال آن نیست، بلکه بیشتر انعکاسی از کتاب وحی در ادب عرفانی فارسی و اسلامی است و نگاهی دارد به قرآن از دیدگاه ادبی، زیباشناسی و اخلاقی، اجتماعی و عرفانی.

 

گروه اندیشه ایکنا به منظور بهره‌مندی مخاطبان خود از این گنجینه قرآنی و ادبی اقدام به انتشار قطعه‌هایی از کتاب «در صحبت قرآن» کرده است. دویست و هشتاد و پنجمین قسمت از تحفه این کتاب با عنوان «دو بهشت برای ترسندگان و پرهیزکاران» تقدیم مخاطبان گرامی می‌شود.

 

 

و هر کس از مقام و کبریایی پروردگار خویش بترسد(و از کار ناشایست پرواکند) او را دو باغ و بوستان خواهد بود(46). 

 

هر کس از عظمت مقام و علم و قدرت و جمال و رحمت الهی باخبر شود و در انجام هر کار هر دم نگران باشد که مبادا خاطر سلطان آفرینش را آزرده کند و از مقام قرب او فرو افتد، چنین کس را دو بهشت خواهد بود: بهشتی در دنیا و بهشتی در آخرت. بهشت دنیا آن است که او به سبب این خوف و پرهیز از هر زشتی و بدی، پیوسته ایمن است و به تعبیر مولانا در مثنوی: 

 

هر که ترسید از حق و تقوی گزید

ترسد از وی جن و انس و هر که دید 

هر که ترسد مر ورا ایمن کنند

مر دل ترسند را ساکن کنند (مثنوی) 

 

و چه بهشتی برتر از اینکه آدمی به مقام امن رسد و از هیچ کس جز خدا نترسد و همه از او حساب برند حتی شیطان که سردسته فتنه‌گران است جرات نزدیک شدن به او را نداشته باشد و هر که از شرّ شیطان ایمن باشد دیگر او را دشمنی نخواهد ماند. چنین کس با شجاعت و قدرت سخن می‌گوید، با عزم و اراده قوی کار می‌کند و با شکوه و اقتدار راه می‌رود. زیرا در صحبت آن دوست یگانه است که ساقی اوست به شراب‌های رحیق و طَهور حافظ فرماید: 

 

نگار می‌ فروشم عشوه‌ای داد

که ایمن گشتم از مکر زمانه 

 

و بهشت آخرت نیز او را مسلم است زیرا دنیای دیگر در ادامه این نشئه دنیوی قرار دارد و هر چه شخص را در اینجا حاصل شود در آنجا به تمام و کمال با ابعادی تازه از حقیقت و با مهر جاودانگی میسّر خواهد شد. آن کس که در اینجا اهل عیش و عشرت با حوریان و پریان صاحب جمال از عدل و انصاف و جوانمردی و شرافت و مروّت و حکمت و معرفت است در عالم آخرت نیز با همین فرشتگان و حوریان محشور خواهد شد و در حدیث آمده است هر کس چیزی را دوست داشته باشد در عالم دیگر با همان چیز محشور خواهد شد و عجباً از مردمی که اینجا با دروغ و تزویر و آتش حرص و حسد عشق می‌ورزند و خواهند که در عالم دیگر به بهشت محبّت و انسانیت راه یابند در حالیکه خداوند فرمود «مَن کانفی هذه اعمی فَهُو فِی الاخره اعمی» (اسراء 72) یعنی «هر که در این عرصه دنیا نابینا باشد در عالم آخرت نیز نابینا محشور خواهد شد» و البته این نابینایی، نابینایی ظاهر نیست بلکه نابینایی باطن است که آدمی چشم دیدن خوبی و زیبایی و فرشتگان عدل و احسان را ندارد. چنین کس در عالم دیگر نیز از مشاهده این حوریان محروم خواهد بود. 

 

بدین نگاه بهشت خوبان در همین جهان آغاز می‌شود چنانکه جهنم ناپاکان نیز از همین دنیا زبانه می‌کشد. اما خوبان در این عرصه به سبب خوبی به مقام محبوبی نزد خلق می‌رسند و در باغ دل‌ها جای دارند و زیبارویان خاکی نیز پاکی آنها را قدر می‌نهند و شوق مصاحبت ایشان را خواهند داشت، چنانکه حضرت خدیجه(س) چندان مجذوب صداقت و پاکی و امانت و نورانیت معنوی حضرت محمد شد که خود از آن حضرت خواستگاری کرد و گفت آرزو دارم که در این جهان در کنار نازنینی چون تو زندگی کنم. در حالی که بدان و ناپاکان نخستین جهنم‌شان همان مصاحبت با بدان و زشت‌کاران است و عدم محبوبیت دل‌هایشان را می‌سوزاند و کامشان را تلخ می‌کند. چنین مردمی در عالم آخرت نیز اگر سراغ بهشت و حورالعین گیرند با ایشان خواهند گفت: 

 

چه کار اندر بهشت آن مدعی را

که میل امروز با حوری ندارد (سعدی)